De Kunstzinnige prinses

Prinses Marianne (1810-1888) woonde haar hele leven in de mooiste paleizen en kastelen, en settelde zich na haar scheiding van haar echtgenoot, de prins van Pruisen, in Voorburg. Samen met haar geliefde Johannes van Rossum woonde ze daar op de buitenplaats Rusthof, aan de Vliet. Ondanks de vele roddels over  schandalen werd zij hier door de burgerij gastvrij ontvangen en raakte zij door haar vrijgevigheid heel geliefd.
 

Paleizen en kastelen
Als jonge prinses groeide Marianne op in Den Haag, waar de koninklijke familie resideerde in Paleis Noordeinde. De zomermaanden werden doorgebracht op Paleis Het Loo in Apeldoorn of bij de familie van moeder Wilhelmina (Mimi) in Berlijn. Op 14 september 1830 trouwde Marianne in Den Haag met haar neef Albrecht en ontving het prinselijk paar zeven schilderijen van Haagse stadsgezichten als huwelijkscadeau. Het was de basis voor een omvangrijke kunstcollectie die Marianne gedurende haar leven bijeen zou brengen.
Het pas getrouwde stel vertrok naar Berlijn en betrok daar het fraaie Prinz Albrecht Palais aan de Wilhelmstrasse. Na het overlijden van moeder Mimi erfde Marianne het Silezische kloosterlandgoed Camenz. Hier liet zij een imposant paleis bouwen in romantische neogotiek, Kasteel Camenz. Daarnaast verbleef ze ook regelmatig in Villa Celimontana in Rome, het Duitse kasteel Reinhartshausen en natuurlijk in Voorburg.
 

Kunstverzameling
Marianne toonde de kern van haar kunstverzameling in het imposante Reinhartshausen, waar ze zelfs een museumvleugel liet bouwen voor haar schilderijen, prenten en beeldhouwwerk. Tegen betaling kon die collectie worden bezocht, de opbrengst daarvan ging – kenmerkend voor Marianne - naar een goed doel. Kleinere delen van de collectie, bestaand uit oude én eigentijdse meesters, bevonden zich in haar Romeinse stadspaleisje en in haar verblijven in Polen en Voorburg. Na haar overlijden is de kunstverzameling verspreid geraakt, een laatste veiling vond plaats in 1932 in Berlijn. De werken zijn tegenwoordig te vinden in museale collecties in het buitenland. Museum Swaensteyn kon enkele jaren geleden met steun van fondsen vier bijzondere schilderijen uit de verzameling verwerven, een serie apostelportretten. Ze stammen uit de zeventiende eeuw en zijn geschilderd in de stijl van de Italiaanse schilder Caravaggio.
 

Goede doelen
Marianne was zich altijd sterk bewust van haar rijkdom en meende dat dit haar slechts in bruikleen was gegeven, anderen moesten er ook van kunnen genieten. Daarom steunde ze naar hartenlust  goede doelen, zoals onderwijsinstellingen, zieken- en bejaardenhuizen én de Oude Kerk in Voorburg.  Daar had Marianne haar eigen bank, vanwaar ze naar de preek kon luisteren en genieten van de muziek. Het kerkorgel was echter van een dermate slechte kwaliteit dat Marianne besloot om de kerk een nieuw orgel te schenken. Tot op de dag van vandaag kunnen wij daarom genieten van dit magnifieke Bätzorgel, dat er zonder Marianne niet geweest zou zijn.

[Foto: Apostelportret collectie Museum Swaensteyn (@Charles Groeneveld) en Bätzorgel Oude Kerk Voorburg (@Hans Houtman)]

Door Karlien Ritter